"WADY WYMOWY"

oprac. Agnieszka Tekiela

Wada wymowy to zaburzenie mowy, w którym realizacja głoski (głosek) jest niezgodna z normą ortofoniczną czyli z poprawnością wymowy. Mowa składa się z szeregu dźwięków - głosek. Każda głoska ma określone właściwości (dźwięczność/bezdźwięczność, ustność/nosowość, miejsce artykulacji, stopień zbliżenia narządów mowy). Norma ortofoniczna jest wymową głosek
z uwzględnieniem ich wszystkich cech.

Wada wymowy może polegać na:

• zastępowaniu głoski inną głoską (paralalia)
• braku głoski (mogilalia)
• zniekształcaniu głoski (dyslalia właściwa)

Przyczyny wad wymowy:

• nieprawidłowa budowa narządów mowy
• zaburzone funkcjonowanie artykulatorów
• niedosłuch
• przyczyny środowiskowe
• przyczyny mieszane

Klasyfikacja wad wymowy:

• rotacyzm (reranie) - wady głoski [r]
• sygmatyzm (seplenienie) - wady głosek dentalizowanych (z szeregów głosek syczącego, szumiącego, ciszącego, czyli S Z C DZ/ SZ RZ CZ DŻ/ Ś Ź Ć DŹ)
• kappacyzm - wady głoski [k]
• lambdacyzm - wady głoski [l]
• Wymowa bezdźwięczna dotyczy głosek dźwięcznych, mających swoje odpowiedniki bezdźwięczne m.in. [b] [d] [g] [v] [z] [ź] [ž]. Wada polega na zastępowaniu tych głosek ich bezdźwięcznymi odpowiednikami np. [b] zastępowane [p] itd.
• jąkanie

Przy stawianiu diagnozy bardzo ważna jest znajomość norm rozwojowych mowy. Do wad nie zaliczamy m.in. nieprawidłowości artykulacyjnych wynikających z nieukończonego rozwoju mowy (do 5 roku życia), wymowy gwarowej oraz błędów wymowy (potrafimy je sami skorygować).

Bibliografia:

Anna Sołtys - Chmielowicz "Zaburzenia artykulacji. Teoria i praktyka" Oficyna Wydawnicza Impuls 2017